ഡിജിറ്റല്‍ വസ്തുക്കളുടെ പാരമ്പര്യാവകാശം സംബന്ധിച്ച് നീണ്ട നാളായി നിലനില്‍ക്കുന്ന ചര്‍ച്ചകള്‍ക്ക് വീണ്ടും ശക്തി നല്‍കുകയാണ്, മകളുടെ മരണശേഷം ഫെയ്‌സ്ബുക്കിന്റെ അവകാശം മാതാവിനുണ്ടെന്ന ജര്‍മന്‍ കോടതി വിധി. മരണപ്പെട്ട ഒരാളുടെ സമൂഹമാധ്യമങ്ങളിലെ അക്കൗണ്ടുകളുടെ പിന്നീടുള്ള ഉടമ ആരാകണമെന്നത് മര്‍മ്മ പ്രധാനമായ ഒരു ചോദ്യമാണ്. തങ്ങളുടെ സ്വകാര്യതാനയത്തിന് വിരുദ്ധമാണെന്ന് അവകാശപ്പെട്ട് അക്കൗണ്ടിലേക്ക് നാളിതുവരെ പ്രവേശനം നിഷേധിച്ച ഫെയ്‌സ്ബുക്കിനെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം കനത്ത തിരിച്ചടിയാണ് കോടതി ഉത്തരവ്.

2012-ല്‍ മരണപ്പെട്ട 15-കാരിയുടെ ഫെയ്‌സ്ബുക് അക്കൗണ്ട് അമ്മക്ക് കൈമാറാനാണ് കോടതി ഉത്തരവിട്ടത്. ഡയറി, സ്വകാര്യമായ കത്തുകള്‍ എന്നിവയിന്‍മേലുള്ള അനന്തരാവകാശം കുട്ടികളുടെ മാതാപിതാക്കള്‍ക്ക് ലഭിക്കുന്നതു പോലെ തന്നെ സമൂഹമാധ്യമങ്ങളിലെ അക്കൗണ്ടുകളുടെ അന്തരാവകാശവും ലഭിക്കണമെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഫെയ്‌സ്ബുക്കിനും വാട്‌സാപ്പിനും ഇന്ത്യയില്‍ 200 ദശലക്ഷം ഉപയോക്താക്കളാണുള്ളത്. ഇന്‍സ്റ്റാഗ്രാമിനാകട്ടെ 60 ദശലക്ഷവും. ഇത്രയേറെ പേര്‍ സമൂഹമാധ്യമങ്ങളില്‍ സജീവമാണെങ്കിലും ഇന്ത്യയില്‍ ഇതുവരെ ഡിജിറ്റല്‍ അനന്തരാവകാശം സംബന്ധിച്ച് വ്യക്തമായ ഒരു നയം വന്നിട്ടില്ല, അവകാശം ചോദിച്ചും ആരും വന്നിട്ടില്ല.

ഈ നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തോടെ ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ വെര്‍ച്വല്‍ ശവപ്പറമ്പായി ഫെയ്‌സ്ബുക് മാറുമെന്ന വിലയിരുത്തലും ഇതിനോട് ചേര്‍ത്ത് വായിക്കണം. ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരുടെ പ്രൊഫൈലുകളെക്കാള്‍ മരണമടഞ്ഞവരുടെ പ്രൊഫൈലുകളാകും നിലവിലുണ്ടാകുക എന്നതാണ് ഇത്തരമൊരു അനുമാനത്തിന് കാരണം. മരണമടഞ്ഞ ഒരാളുടെ അക്കൗണ്ട് ഓര്‍മയായി സൂക്ഷിക്കാന്‍ ഫെയ്‌സ്ബുക് ഇപ്പോള്‍ അനുവദിക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാല്‍ ഈ അക്കൗണ്ടിലേക്ക് ലോഗ്-ഇന്‍ ചെയ്യാന്‍ ആരെയും അനുവദിക്കില്ല. ഒരു ലെഗസി കോണ്‍ടാക്റ്റിന് പ്രൊഫൈല്‍, കവര്‍ ഫോട്ടോകള്‍ മാറ്റുന്നതുള്‍പ്പെടെയുള്ള ചെറിയ കാര്യങ്ങള്‍ നടത്താനാകും. സ്വകാര്യ ഫോട്ടോകള്‍, കുടുംബ വിഡിയോകള്‍, സൗഹാര്‍ദ്ദപരമായ പോസ്റ്റുകള്‍ എന്നിവയുടെ കാര്യത്തില്‍ നിലവിലുള്ള സാഹചര്യത്തില്‍ ആര്‍ക്കും അധികാരം ലഭിക്കില്ല. എന്നാല്‍ ഇത്തരം അമൂല്യ വസ്തുക്കള്‍ നിയമപരമായുള്ള അനന്തരാവകാശികള്‍ക്ക് കൈമാറാന്‍ നടപടികള്‍ വേണമെന്ന് സൈബര്‍ ലോകത്തെ വിദഗ്ധര്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.

അനന്തരാവകാശികള്‍ സമീപിച്ചാല്‍ മരണമടഞ്ഞവരുടെ ഡിജിറ്റല്‍ സ്വത്തുക്കള്‍ കൈമാറാന്‍ സമൂഹമാധ്യമങ്ങള്‍ ബാധ്യസ്ഥരാകുന്ന ചട്ടം വേണമെന്ന ആവശ്യം ഉയരാന്‍ തുടങ്ങിയിട്ട് ഏറെയായി. നിയമപരമായി ഡിജിറ്റല്‍ അനന്തരാവകാശം തെളിയിക്കാതെ സമൂഹമാധ്യമങ്ങള്‍ ഇത്തരമൊരു ആവശ്യത്തിന് വഴങ്ങാന്‍ സാധ്യത കുറവാണ്. ഇതാകട്ടെ ഏറെ സമയമെടുക്കുന്ന പ്രക്രിയയുമാണ്.

ഡിജിറ്റല്‍ അനന്തരാവകാശം സംബന്ധിച്ച് ഫെയ്‌സ്ബുക്കിനോട് അടുത്തു നില്‍ക്കുന്ന സമീപനമാണ് ട്വിറ്ററിനുമുള്ളത്. അക്കൗണ്ട് ഡീആക്റ്റിവേറ്റ് ചെയ്യിക്കാന്‍ മരണപ്പെട്ടയാളുടെ അടുത്ത ബന്ധുവിനെ സഹായിക്കാമെന്നല്ലാതെ അക്കൗണ്ടിലേക്ക് പ്രവേശനമനുവദിക്കാന്‍ കഴിയില്ലെന്നാണ് ട്വിറ്ററിന്റെ നിലപാട്.

മരണമടഞ്ഞവരുടെ അക്കൗണ്ടുകള്‍ സാമൂഹ്യവിരുദ്ധ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്നില്ലെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തേണ്ടതുണ്ടെന്നും സുരക്ഷയുടെ കാഴ്ചപ്പാടില്‍ നോക്കുമ്പോള്‍ ഇത് വലിയ കാര്യമാണെന്നുമാണ് വിദഗ്ധരുടെ അഭിപ്രായം. മരണമടഞ്ഞവരുടെ ഡിജിറ്റല്‍ രേഖകള്‍ നിയമപരമായ അന്തരാവകാശികള്‍ക്ക് പൂര്‍ണാധികാരത്തോടെ കൈമാറാനുള്ള നിയമപ്രക്രിയയുടെ രൂപീകരണത്തിന് ജര്‍മന്‍ കോടതി വിധി കരുത്തേകുമെന്നാണ് വിലയിരുത്തല്‍.