ബീഹാറിന്റെ ദക്ഷിണഭാഗങ്ങൾ ഉരുത്തിരിഞ്ഞുണ്ടായ സംസ്ഥാനമാണ് ജാർഖണ്ഡ്. 2000 നവംബർ 15നാണ് ഈ സംസ്ഥാനം  രൂപംകൊണ്ടത്. ബീഹാറിന്റെ ഭാഗമായി കിടന്നിരുന്ന ജാർഖണ്ഡിനെ പ്രത്യേക സംസ്ഥാനമായി പ്രഖ്യാപിക്കണമെന്നുള്ള വിവിധ ഗോത്രക്കാരുടെ ആവശ്യം ഇന്നോ ഇന്നലെയോ തുടങ്ങിയതല്ല. ഇന്ത്യയ്ക്ക് സ്വതന്ത്ര്യം  ലഭിച്ച നാൾ മുതൽ അവർ ഈ ആവശ്യം ഉന്നയിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അഞ്ച് ദശാബ്ദങ്ങൾക്കൊടുവിൽ അതിന് ഫലമുണ്ടായി. തുടർന്ന് ഝാർഖണ്ഡ് ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രദേശത്തിന്റെ ചരിത്രം മഗധ രാജ്യത്തിൻറെ ചരിത്രത്തിൽ തുടങ്ങുന്നു. പിന്നീട് മുഗൾ കാലത്ത് ഈ പ്രദേശം കുക്കാര എന്നറിയപ്പെട്ടു.

ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ വരവോടെ 1771 ൽ ഈ ഭൂപ്രദേശം ഝാർഖണ്ഡ് എന്ന പേര് സ്വീകരിച്ചു. പിന്നീട് 1779 ൽ ഭൂമിജ് ഗോത്രക്കാർ ബ്രിട്ടീഷുകാർക്കെതിരെ ബംഗാളിനോടൊപ്പം പടവെട്ടി. കുറേകഴിഞ്ഞ ചെറോ ഗോത്രക്കാർ പലമാവോ എന്ന സ്ഥലത്ത് കലാപം തുടങ്ങി. തുടരെ തുടരെയുണ്ടായ ഗോത്രവർഗ ചെറുത്തുനിൽപ്പുകൾക്ക് ബ്രിട്ടീഷ് അധികാരത്തിഒന്നുമേൽ വലിയ സ്വാധീനമുണ്ടാക്കുവാൻ കഴിഞ്ഞു. ബിർസ മുണ്ടയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ നടന്ന അവസാനത്തേതും ഏറ്റവും വലുതുമായ ഗോത്ര കലാപം 1895 ൽ ആരംഭിക്കുകയും 1900 ൽ അവസാനിക്കുകയും ചെയ്തു.

വനസമ്പത്തിന്റെ ബാഹുല്യം സംസ്ഥാനത്തെ കടുവ, ആനകൾ എന്നിവയുടെ സ്വാഭാവിക വാസസ്ഥലമാക്കുന്നു. ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി ജാർഖന്ദിന്റെ ഭൂരിഭാഗം പ്രദേശവും ചോട്ടാനാഗ്പൂർ പീഠഭൂമിയുടെ ഭാഗമാണിത്. കോയൽ, ദാമോദർ, ബ്രാഹ്മണി, ഖാകൈ, സുബർണരേഖ എന്നീ നദികൾ ഉത്ഭവിക്കുന്നത് ജാർഖണ്ഡിലാണ്. നിരവധി ജന്തുശാസ്ത്ര പാര്കുകളുടെയും ദേശീയോദ്യാനങ്ങളുടെയും പ്രഭാവം സംസ്ഥാനത്തെ ജന്തു-സസ്യജാലങ്ങളുടെ പറുദീസയാക്കുന്നു.   ഇന്ത്യയുടെ വടക്കുകിഴക്കുള്ള സംസ്ഥാനമാണ്‌ ഝാർഖണ്ഡ് . ബീഹാർ, പശ്ചിമ ബംഗാൾ, ഛത്തീസ്ഗഡ്‌, ഉത്തർപ്രദേശ്, ഒറീസ്സ എന്നിവയാണ്‌ ഝാ‍ർഖണ്ഡിന്റെ അതിർത്തി സംസ്ഥാനങ്ങൾ.

റാഞ്ചിയാണ് ഝാർഖണ്ഡിന്റെ തലസ്ഥാനം. സാന്താളി, മുന്താരി, കുറുഖ്, ഖോർത്ത, നാഗ്പുരിയ, സദി, ഖാരിയ, ഹിന്ദി, ഉറുദു, ബംഗാളി, ഭോജ്പുരി തുടങ്ങിയ ഭാഷകൾ സംസാരിക്കുന്നവരുണ്ടെങ്കിലും ഹിന്ദിയാണ് മാതൃഭാഷ.നവംബർ മുതൽ ഫെബ്രുവരിവരെയുള്ള മാസങ്ങളിലാണ് ജാർഖണ്ഡിലേക്ക് സഞ്ചാരികൾ കൂടുതലായി എത്താറ്. ജാർഖണ്ഡിലെ കരകൗശലവസ്തുക്കൾ ലോകപ്രശസ്തമാണ്. ഏകദേശം 32 ഗോത്രവർഗക്കാർ ഇവിടെ താമസിക്കുന്നു. ജാർഖണ്ഡിലെ സൊഹ്‌റായ് ഫെസ്റ്റിവൽ വളരെ പ്രശസ്തമാണ്. ചരിത്രപരമായി ഏറെ പ്രത്യേകതകളുള്ള ഇടമാണിത്. ഇവിടെനിന്ന് മിസോലിത്തിക്, കാൽക്കോലിത്തിക് കാലഘട്ടങ്ങളിൽ വരയ്ക്കപ്പെട്ട ഗുഹാചിത്രങ്ങൾ ചരിത്രകാരന്മാർ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ചന്ദിൽ പോലുള്ള വലിയ ഡാമുകളും ടെറാക്കോട്ട ക്ഷേത്രങ്ങൾക്ക് പ്രശസ്തമായ മളൂട്ടി പോലുള്ള ഇടങ്ങളും നിരവധിയുണ്ട് ജാർഖണ്ഡിൽ.

സംസ്ഥാനത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ വ്യവസായ നഗരം എന്ന പദവി ജാംഷഢ്പൂരിനാണ്. പലനിലയ്ക്കും വിശ്രുതമായ വേറെയും പട്ടണങ്ങൾ ഝാർഖണ്ഡിലുണ്ട്. ധൻബാദ്, ബൊക്കാറോ, ഹസാരിബാഗ് എന്നിവ അതിൽ പ്രധാനമാണ്. ഇനിയും മനുഷ്യൻ കടന്നുചെല്ലാത്ത നിബിഢവനങ്ങളും മലകളും കൊണ്ട് മറയ്ക്കപ്പെട്ട നിലയിലാണ്, വനങ്ങളുടെ നാട് എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന ജാർഖണ്ഡ് നിലകൊള്ളുന്നത്. നിത്യഹരിത വനങ്ങൾക്കും ഉരുണ്ട കുന്നുകൾക്കും പാറക്കൂട്ടങ്ങൾ നിറഞ്ഞ സമതലങ്ങൾക്കും കൂടി പേര് കേട്ടതാണ് ഈ പ്രദേശം.  സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രധാന ജലസ്രോതസ്സുകളായി ദാമോദർ നദിയും കോയൽ , സുബർണ്ണരേഖ എന്നീ നദികളും സുബർണ്ണരേഖയുടെ പ്രധാന പോഷകനദിയായ ഖർകായിയുമുണ്ട്. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വലിയൊരു ഭൂവിഭാഗം ഇപ്പോഴും വനങ്ങളാണ്.

മനുഷ്യസംസർഗ്ഗമില്ലാതെ കിടന്നിരുന്ന കൊടുംവനങ്ങളായിരുന്നു ഇവ. പിന്നീട് ഈ മണ്ണിലൊളിഞ്ഞുകിടക്കുന്ന ധാതുസമ്പത്ത് കണ്ടെത്തിയതോടെ ജാർഖണ്ഡ് ഇന്ന് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും  പ്രമുഖ വ്യാവസായിക നഗരങ്ങളിൽ ഒന്നായി മാറി . കൽക്കരി ഖനികളും റോഡ്, റെയിൽവേ ഗതാഗതങ്ങളും ത്വരിതഗതിയിൽ പുരോഗതി പ്രാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെയും സാങ്കേതിക ശാസ്ത്രങ്ങളുടെയും സ്ഥാപനങ്ങൾ പെരുകി. പ്രധാനപട്ടണങ്ങളെല്ലാം തന്നെ സാർവ്വ ദേശീയ നഗരങ്ങളായി. ഇന്ത്യയിലെ ഇതര ഭാഗങ്ങളിലെന്ന പോലെ ഗ്രീഷ്മവും വർഷവും ശരത്കാലവും എന്നിങ്ങനെ മൂന്ന് പ്രധാന ഋതുഭേദങ്ങൾ ഝാർഖണ്ഡിലുമുണ്ട്. കഠിനമായ ചൂടുള്ളതും വരണ്ടതുമായ വേനൽകാലത്ത് ഈ പ്രദേശം സന്ദർശിക്കുന്നത് ഉചിതമല്ല.

ഉരുക്ക് വ്യവസായത്തിന് പേര് കേട്ട ബൊക്കാറോ സിറ്റിയിലെ ജവഹർലാൽ നെഹ്റു ബയോളജിക്കൽ പാർക്ക് വന്യജീവികൾക്ക് വേണ്ടിയുള്ള ജാർഖണ്ഡിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഉപവനമാണ്. 200 ഏക്കറുകളിലായി പരന്ന് കിടക്കുന്ന ഈ ഉദ്യാനത്തിൽ ഒരുപാട് ഇനത്തിൽപെട്ട മൃഗങ്ങളും പക്ഷികളുമുണ്ട്. കൃത്രിമമായി ഉണ്ടാക്കിയ ഒരു കായലും അതിൽ ബോട്ടിംങിനുള്ള അവസരവും സന്ദർശകർക്കായി ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഝാർഖണ്ഡിന്റെ തലസ്ഥാനമായ റാഞ്ചിയിൽ നിന്ന് 16 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള ബിർസമുണ്ഡ ജൈവിക് ഉദ്യാൻ പക്ഷിമൃഗാദികളുടെ അപാര വൈപുല്യവും വൈവിധ്യവും കൊണ്ട് ഇവിടെം  ശ്രദ്ധേയമാണ്....