ഇന്ത്യയും റഷ്യയുമായുള്ള സൗഹൃദത്തിന് നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ പഴക്കമുണ്ട്. എന്നും ഇന്ത്യയുടെ വിശ്വസ്ത സുഹൃത്തായിരുന്നു റഷ്യ. ആണവ ശക്തമായി മാറാനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ പരിശ്രമത്തെ അമേരിക്ക ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള ലോകരാജ്യങ്ങള്‍ എതിര്‍ത്തപ്പോള്‍ നമുക്ക് താങ്ങും തണലുമായത് റഷ്യയുടെ സഹകരണമാണ്. റഷ്യ എന്നും ഇന്ത്യയെ പിന്‍തുണക്കുകയായിരുന്നു പതിവ്. എന്നാല്‍ ആ റഷ്യക്ക് ഇപ്പോള്‍ എന്ത് പറ്റിയെന്ന് അറിയില്ല. ചൈനയുമായിയുള്ള അതിര്‍ത്തി തര്‍ക്കത്തിലും തുടര്‍ന്നുണ്ടാകുന്ന പ്രശ്‌നങ്ങളിലും ഒരു ചേരി ചേരാ നയമാണ് റഷ്യ സ്വീകരിക്കുന്നത്. ഇതിന് കാരണം അവര്‍ ഇന്ത്യയോട് എന്നപോലെ തന്നെ ചൈനയോടും അടുക്കുന്നുവെന്നുള്ളതാണ്. അതിര്‍ത്തി വിഷയം ഇരുരാജ്യങ്ങളും തമ്മില്‍ തീര്‍ക്കേണ്ട കാര്യമാണെന്ന് ജൂണില്‍ത്തന്നെ അവര്‍ വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നു. അതിര്‍ത്തി പ്രശ്‌നത്തില്‍ ഇടപെടാന്‍ ഒരു അവസരത്തിനായി അമേരിക്കന്‍ പ്രസിഡന്റ് ട്രംപ് കാത്തിരിക്കുമ്പോളാണ് ഒരു നിലപാടുപോലുമില്ലാതെ റഷ്യ ഇപ്പോഴും തുടരുന്നതെന്നാണ് ശ്രദ്ധേയം.

ജൂണ്‍ 15ന് അതിര്‍ത്തിയില്‍ 20 ഇന്ത്യന്‍ സൈനികര്‍ വീരമൃത്യു വരിച്ച സംഭവത്തിനുശേഷം ജൂണ്‍ 17ന് വിദേശകാര്യ മന്ത്രി എസ്. ജയ്ശങ്കറും ചൈനീസ് വിദേശകാര്യമന്ത്രി വാങ് യിയും തമ്മില്‍ നടത്തിയ ടെലിഫോണ്‍ സംഭാഷണം 'ചൂടേറിയതായിരുന്നു'വെന്നാണ് വിവരം. ഇതിനുപിന്നാലെ റഷ്യ-ഇന്ത്യ-ചൈന (റിക്) യോഗം ജൂണ്‍ 23ന് കൂടി. ഇന്ത്യ പങ്കെടുത്തേക്കില്ലെന്ന ശക്തമായ അഭ്യൂഹങ്ങളുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും പങ്കെടുത്തു. ഇതു റഷ്യയുടെ മധ്യസ്ഥതയെത്തുടര്‍ന്നാണെന്നാണ് വിലയിരുത്തല്‍. ഗല്‍വാന്‍ താഴ്‌വരയിലെ സംഘര്‍ഷത്തിനു പിന്നാലെ റഷ്യയിലെ ഇന്ത്യന്‍ അംബാസഡര്‍ ഡി. ബാല വെങ്കടേഷ് വര്‍മ, റഷ്യയുടെ വിദേശകാര്യ ഉപമന്ത്രി ഇഗോര്‍ മോര്‍ഗുലോവുമായി ജൂണ്‍ 17ന് ചര്‍ച്ച നടത്തിയിരുന്നു. യഥാര്‍ഥ നിയന്ത്രണരേഖയില്‍ നടന്ന സംഭവങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെടെ പ്രാദേശിക സുരക്ഷയെക്കുറിച്ചാണ് ചര്‍ച്ച ചെയ്തതെന്ന് റഷ്യന്‍ വിദേശകാര്യമന്ത്രാലയം പ്രസ്താവനയിറക്കി. എന്നാല്‍ ഇന്ത്യ ഈ യോഗത്തെക്കുറിച്ചു പ്രസ്താവന നടത്തിയില്ല.

കഴിഞ്ഞ കുറച്ചു വര്‍ഷങ്ങളായി റഷ്യയും ചൈനയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ശക്തമാകുന്നുണ്ടായിരുന്നു. യുക്രെയ്‌നില്‍നിന്ന് റഷ്യ െ്രെകമിയ അടര്‍ത്തിയെടുത്തതോടെ യുഎസ് റഷ്യയ്ക്കുമേല്‍ ഉപരോധം ഏര്‍പ്പെടുത്തിയിരുന്നു. പിന്നാല്‍ യുഎസിലെ പ്രസി!ഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ റഷ്യ ഇടപെട്ടെന്ന ആരോപണം വന്നതോടെ ഇരുരാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വഷളായി. വ്യാപാരത്തര്‍ക്കവും കോവിഡ് വ്യാപനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ആരോപണങ്ങളും യുഎസുമായുള്ള ചൈനയുടെ ബന്ധത്തിലും വിള്ളല്‍ വീഴ്ത്തി. ഈ സാഹചര്യത്തിലാണ് റഷ്യയും ചൈനയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം പുരോഗമിക്കുന്നത്. യുഎസ് ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങളുടെ സമീപനമാണ് മോസ്‌കോയെയും ബെയ്ജിങ്ങിനെയും അടുപ്പിക്കുന്നതെന്നാണ് ഇന്ത്യയും കരുതുന്നത്. എന്നാല്‍ ചൈനയുമായി കൈ പിടിക്കുമ്പോഴും ഇന്ത്യയെ വേദനിപ്പിക്കാതിരിക്കാന്‍ റഷ്യ ശ്രമിക്കാറുണ്ട്. ചൈനയാകട്ടെ, െ്രെകമിയയെ ഇപ്പോഴും റഷ്യയുടെ ഭാഗമായി അംഗീകരിച്ചിട്ടില്ല. യുറേഷ്യന്‍ ഇക്കണോമിക് യൂണിയന്‍, എസ്‌സിഒ തുടങ്ങിയവ കുത്തകയാക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ് റഷ്യ നടത്തുന്നതെന്ന ചൈനീസ് ആരോപണം നില്‍നില്‍ക്കുന്നുണ്ട്. ആണവ വിതരണ സംഘടനയായ എന്‍എസ്ജിയില്‍ ഇന്ത്യയെ ഉള്‍പ്പെടുത്താന്‍ പരിശ്രമിച്ചത് റഷ്യയാണ്. ചൈന അതിനു വിലങ്ങുതടിവച്ചിട്ടേയുള്ളൂ. അതുപോലെ ദക്ഷിണ ചൈനാ കടലിന്‍മേലുള്ള ചൈനയുടെ അവകാശവാദത്തില്‍ റഷ്യയും വ്യക്തമായ നിലപാട് പറഞ്ഞിട്ടില്ല.

കാവ്കാസ്-2020 എന്ന സൈനികാഭ്യാസത്തില്‍ പങ്കെടുക്കില്ലെന്ന് ഓഗസ്റ്റ് 30ന് അറിയിച്ചപ്പോള്‍ കാരണമായി ഇന്ത്യ ഔദ്യോഗികമായി പറഞ്ഞത് കോവിഡ് മൂലമുള്ള പ്രതിസന്ധിയെന്നാണ്. എന്നാല്‍ സൈനികാഭ്യാസത്തില്‍ ചൈന പങ്കെടുക്കുന്നതുകൊണ്ടാണ് ഇന്ത്യ മാറിനില്‍ക്കുന്നതെന്നാണ് നിരീക്ഷകരുടെ വിലയിരുത്തല്‍. എസ്‌സിഒയിലെ അംഗങ്ങളാണ് സൈനികാഭ്യാസത്തില്‍ പങ്കെടുക്കുന്നത്. വിട്ടുനില്‍ക്കാന്‍ ഇന്ത്യ തീരുമാനിച്ചുവെന്ന വാര്‍ത്ത പുറത്തുവന്നപ്പോള്‍, പിന്നെന്തിനാണ് എസ്‌സിഒയില്‍ ചേരാന്‍ ഇന്ത്യ തീരുമാനിച്ചതെന്ന ചോദ്യമാണ് ഉയര്‍ന്നത്.എസ്‌സിഒ മാത്രമല്ല, ബ്രിക്‌സ്, റിക് പോലുള്ള സംഘടനകള്‍ക്ക് എന്തുകൊണ്ട് സാങ്കല്‍പികമായ പ്രാധാന്യം ഇന്ത്യ നല്‍കുന്നുവെന്ന ചോദ്യവും ഉയരുന്നു. യുഎസുമായും ഇന്തോ- പസിഫിക് മേഖലയിലെ മറ്റ് പ്രധാന ശക്തികളുമായും ഇന്ത്യ തന്ത്രപ്രധാനമായ ബന്ധത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെടുമ്പോള്‍ത്തന്നെയാണ് ഇവയ്ക്കും പ്രാധാന്യം നല്‍കിവന്നത്. പാശ്ചാത്യ ശക്തികള്‍ക്കു ബദലായി വളര്‍ത്തിക്കൊണ്ടുവരുന്നവയാണ് ബ്രിക്‌സ്, റിക്‌സ്, എസ്‌സിഒ എന്ന സംഘടനകള്‍. എന്നാല്‍ ഇവയുടെ നിലനില്‍പു തന്നെ ഇന്ത്യ-ചൈന അതിര്‍ത്തി സംഘര്‍ഷങ്ങളെ എങ്ങനെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നുവെന്നതുപോലിരിക്കും.

പ്രതിപക്ഷ നേതാവ് അലക്‌സി നവല്‍നിക്കു നേരേനടന്ന വധശ്രമത്തോടെ, ആഗോള തലത്തില്‍ റഷ്യയുടെ പ്രതിച്ഛായയ്ക്ക് കൂടുതല്‍ ഇടിവുതട്ടിയിരിക്കുന്ന ഈ സാഹചര്യത്തില്‍ ഏഷ്യന്‍ രാജ്യങ്ങളെ പിണക്കാതെ മുന്നോട്ടുപോകാനാണ് അവര്‍ ശ്രമിക്കുന്നതെന്നു വ്യക്തമാണ്. അതുതന്നെയാണ് പരസ്യമായ ഒരു നിലപാടെടുക്കാതെ, ഇരുരാജ്യങ്ങളെയും പിണക്കാതെ മുന്നോട്ടുപോകാന്‍ റഷ്യയെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നത്. ദോക്‌ലാ വിഷയത്തിലും സമാന നിലപാടാണ് റഷ്യ സ്വീകരിച്ചത്.